Polacy opracowali metodę wczesnego wykrywania powikłań cukrzycy. „Można wyleczyć pacjenta”

Cukrzyca to choroba dotykająca miliony ludzi na całym świecie. Wśród jej licznych powikłań znajduje się również nefropatia, czyli zaburzenie funkcjonowania nerek. Diagnoza bywa zbyt późna, by uchronić pacjentów przed trwałym uszkodzeniem nerek. Naukowcy z Uniwersytetu Gdańskiego opatentowali prostą w zastosowaniu, bezinwazyjną metodę diagnostyczną opartą na analizie niewielkiej próbki moczu. Opracowany test pozwala wykryć chorobę we wczesnym stadium, zanim w moczu pojawi się cukier.

Urząd Patentowy Rzeczpospolitej Polskiej przyznał już patent na ten innowacyjny test.

Nowa metoda wcześniej wykrywa powikłanie cukrzycy

Badacze z Wydziału Chemii UG zaproponowali wykorzystanie znakowanych fluorescencyjnie pochodnych dwóch peptydów, które ulegają hydrolizie w kontakcie z jednym z dwóch enzymów proteolitycznych – ADAM10 lub ADAM17. Enzymy te wykazują znacznie podwyższoną aktywność w moczu osób chorujących na cukrzycę już na bardzo wczesnym etapie choroby. W przypadku stosowania znakowanych fluorescencyjnie pochodnych zsyntetyzowanych peptydów ich hydrolizę pod wpływem działania enzymów można łatwo stwierdzić, obserwując wzrost stężenia znakowanych produktów rozkładu w badanej próbce (np. wzrost fluorescencji). W wypadku osób zdrowych, których mocz nie zawiera wspomnianych enzymów, nie dojdzie do procesu hydrolizy.

– Badania, które przeprowadziliśmy, nie mogłyby się odbyć bez zespołu prof. Agnieszki Piwkowskiej z IMDIK PAN, inicjatorki prac nad enzymami z rodziny ADAM. Dotyczą zarówno diagnostyki cukrzycy, jak i jej wczesnych powikłań, takich jak nefropatia cukrzycowa, która odpowiednio wcześnie wykryta, jest chorobą odwracalną – mówi prof. Adam Lesner, kierownik Pracowni Analityki i Nanodiagnostyki Biochemicznej.

Można wyleczyć pacjenta

– Oznacza to, że możemy pacjenta wyleczyć lub zahamować proces uszkodzenia nerek wywołany cukrzycą. W chwili obecnej diagnoza stawiana jest na podstawie objawów lub przypadkowo, podczas rutynowego badania moczu. W wielu sytuacjach jest już zdecydowanie na późno na skuteczne leczenie, a alternatywą jest tu dializa lub przeszczep organu. W tym kontekście, wczesne wykrycie takich powikłań cukrzycy jest niezwykle ważne i potrzebne – dodaje.

– W przeciwieństwie do powszechnie stosowanego sposobu diagnozowania cukrzycy metodą pomiaru poziomu glukozy w osoczu krwi, który jest inwazyjny i podatny na czynniki zewnętrzne, nasz nowatorski test umożliwia wykrycie powikłań cukrzycy nie tylko szybko, ale i bezinwazyjnie. Nasze rozwiązanie nie ma być alternatywą dla diagnostyki cukrzycy, gdyż mamy dostępne bardzo dobre proste (domowe testy krwi), a czasami nawet niezwykle zaawansowane rozwiązania takie jak czujniki nadgarstkowe do pomiaru glikemii – wyjaśnia profesor Lesner.

Oni opracowali nowy sposób

W skład zespołu twórców po stronie Uniwersytetu Gdańskiego weszli: prof. Adam Lesner, dr Magdalena Wysocka, prof. UG i dr Natalia Gruba. Badania przebiegały w ścisłej współpracy z prof. Agnieszką Piwkowską, dr Dorotą Rogacką oraz dr Ireną Audzeyenką – naukowczyniami z Instytutu Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej PAN (współwłaścicielkami patentu).

To kolejny patent dla naukowców z Wydziału Chemii UG. Wcześniej prof. Lesner i dr Gruba opatentowali diagnostyczny test do wykrywania choroby nowotworowej nabłonka układu moczowego, który został już skomercjalizowany.